چکیده

توجه به توسعه پايدار يكي از رويكردهاي غالب در برنامه‌ريزي‌هاي حمل ‌و نقلي است. حركت در راستاي توسعه پايدار مستلزم انطباق اجزاء سيستم بر مولفه‌هاي پايداري است. تقاطع‌ها به عنوان يكي از اجزاي شبكه معابر، نقش مهمي در پيامدهايي مانند تاخير كنترلي، مصرف سوخت و توليد آلاينده دارند. زمان‌بندي مناسب چراغ راهنمايي‌، مي‌تواند تا حد زيادي پيامدهاي ناشي از احداث تقاطع را كاهش دهد. عامل مهمي كه مي‌تواند در زمان‌بندي چراغ راهنمايي مورد توجه قرار گيرد، ميزان مصرف سوخت است. علي رغم اهميت فراوان، اين عامل كمتر از عواملي مانند تاخير و توليد آلاينده‌ها مورد بررسي قرار گرفته است. در اين پژوهش، با در نظر گرفتن مدل مصرف سوخت، نرخ متوسط مصرف سوخت خودروها در وضعيت‌هاي مختلف محاسبه شد. سپس با بررسي تاثير موج‌هاي ضربه در تقاطع، پارامتر خودرو- زمان خودروها در وضعيت‌هاي مختلف تعيين و ميزان كل سوخت مصرفي هر يك از فازهاي تقاطع مشخص شد. در نهايت   روش‌هايي به منظور زمان‌بندي تقاطع بر پايه مصرف سوخت ارائه شد. به منظور بررسي روش‌هاي ارائه شده، تقاطع مورد مطالعه با نرم‌افزار AIMSUN شبيه‌سازي گرديد. نتايج بدست آمده حاكي از كاهش تاخير تقاطع به ميزان 4/17 و 8/18 درصد در روش‌هاي مبتني بر مصرف سوخت است. با توجه به رابطه‌ي مستقيم تاخير و مصرف سوخت در تقاطع، ميزان مصرف سوخت نيز در روش‌هاي زمان‌بندي سوخت مبنا كاهش مي‌يابد. ميزان ساير شاخص‌هاي ترافيكي از جمله چگالي، متوسط طول صف و تعداد توقف‌ها نيز كاهش يافته است.