چکیده:

استفاده از سياست‌هاي مديريت كاربري زمين امروزه به‌عنوان مؤثرترين راه‌حل كاهش ترافيك قلمداد مي­شود.   سياست­‌هاي مختلفي اعم از توسعه محله محوري بهينه و ايجاد كاربري مختلط به‌صورت منحصر يا توأمان در مطالعات گوناگون مورداستفاده قرارگرفته‌اند. هدف از پژوهش حاضر ارائه روشي براي بررسي تاثير كاربريها بر حملونقل پايدار است. در اين پژوهش علاوه بر بررسي واستفاده از روش‌هاي بكار رفته در  مطالعات قبلي در مورد نرخ سفر سازي كاربري­‌ها مانند موسسه مهندسين حمل­‌ونقل در آمريكا و مطالعه تهران، متغيرهاي بيشتري مانند حوزه نفوذ، دسترسي­ و غيره از مصاحبه با مراجعه كنندگان به كاربري استخراج شده و براساس آن­ها شاخص‌­هاي حمل‌­ونقل پايدار مراجعه به كاربري ها محاسبه مي­شود. از بين كاربري­‌هاي موجود در شهر اصفهان، كاربري تجاري مورد مطالعه قرار گرفته و ميزان تاثير آن­ها بر حمل‌­ونقل پايدار ارزيابي شد. از ميان كاربري‌­هاي تجاري شهر اصفهان، كاربري­‌هايي كه مايحتاج روزانه را تامين مي‌­كند مورد ارزيابي قرار گرفته‌­است. بازارهاي روز كوثر و هايپراستار سيتي‌سنتر اصفهان عملكرد تقريبا مشابهي دارند تفاوت آن­ها وجود هايپراستار در مجموعه­اي با كاربري مختلط است. شاخص­‌هاي پرتكرار و داراي اهميت بالا از ديدگاه حمل‌­ونقل پايدار شامل آلاينده­‌هاي محلي وگازهاي گلخانه‌­اي، مصرف سوخت، دسترسي وسايل نقليه شخصي، دسترسي به حمل­‌ونقل همگاني، دسترسي به حمل­‌ونقل غير موتوري، ايمني، هزينه‌­ي شهروندان، هزينه گرداننده سيستم و ارزش زمان سفر انتخاب گرديدند. پرسشنامه­  جهت مصاحبه با مراجعه­‌كنندگان براي محاسبه شاخص­‌هاي مورد نياز تنظيم گرديد و در 5 مكان توزيع و جمع آوري شد. علاوه بر مصاحبه، تعداد مراجعه كنندگان شمارش شد. بر اساس اطلاعات گردآوري شده پايگاه داده تشكيل و براي ساير بازارهايي كه در محدوده آماربرداري نبوده‌­اند با توجه به تعداد فاكتورهاي صادر شده روزانه، تعميم اطلاعات صورت گرفت. كليه­ ي شاخص‌­ها در محدوده حوزه نفوذ، متناسب با كاربري مورد مطالعه محاسبه­ گرديده كه وجه تمايز اين پژوهش است. مدل توليد سفر اين كاربري­‌ها بر اساس جمعيت حوزه نفوذ و مساحت بدست آمد. روش ارزيابي در اين پژوهش ارزيابي چندمعياره است كه وزن شاخص‌­ها با توجه به نظر كارشناسان در پرسشنامه­  مقايسه زوجي و وزن­دهي به معيارها بدست آمده است. مقايسه شاخص نهايي در دو سطح كل مراجعه كنندگان و سرانه هر مراجعه كننده انجام گرفت. مقايسه عملكرد همه بازارهاي كوثر به عنوان سياست توسعه محله­‌محور بهينه و هايپراستار سيتي­‌سنتر به عنوان سياست كاربري مختلط در سطح دوم انجام شد. نتايج ارزيابي در سطح اول نشان داد كه بازار روز كوثر شماره 7 با ميزان شاخص حمل­‌ونقل پايدار 0.89، بهترين عملكرد را بين ساير بازارها داشته ­است. مكان مناسب آن در مركز شهر و دسترسي مناسب به حمل­‌ونقل همگاني و غير موتوري علت اين عملكرد مناسب است. نتايج ارزيابي در سطح دوم نشان مي‌­دهد بهترين عملكرد را بازار روز كوثر شماره 2 با ميزان حمل­ ونقل پايدار 0.79 دارد كه علت آن محدود بودن حوزه نفوذ در سپاهان­شهر و تراكم جمعيتي بالا و كوتاهي زمان سفر يك مراجعه است. عملكرد هاي بازارهاي كوثر در كنار عملكرد هايپراستار سيتي­‌سنتر نشان مي­دهد ميزان شاخص حمل‌­ونقل پايدار بازارهاي كوثر برابربا 0.59 وهايپراستار سيتي­‌سنتر برابر با 0.18 بوده است. اين اختلاف ناشي از طول سفر كمتر و در نتيجه زمان سفر پايين­‌تر در سفرهاي خريد مايحتاج روزانه بوده­است.