چکیده:
استفاده از سياستهاي مديريت كاربري زمين امروزه بهعنوان مؤثرترين راهحل كاهش ترافيك قلمداد ميشود. سياستهاي مختلفي اعم از توسعه محله محوري بهينه و ايجاد كاربري مختلط بهصورت منحصر يا توأمان در مطالعات گوناگون مورداستفاده قرارگرفتهاند. هدف از پژوهش حاضر ارائه روشي براي بررسي تاثير كاربريها بر حملونقل پايدار است. در اين پژوهش علاوه بر بررسي واستفاده از روشهاي بكار رفته در مطالعات قبلي در مورد نرخ سفر سازي كاربريها مانند موسسه مهندسين حملونقل در آمريكا و مطالعه تهران، متغيرهاي بيشتري مانند حوزه نفوذ، دسترسي و غيره از مصاحبه با مراجعه كنندگان به كاربري استخراج شده و براساس آنها شاخصهاي حملونقل پايدار مراجعه به كاربري ها محاسبه ميشود. از بين كاربريهاي موجود در شهر اصفهان، كاربري تجاري مورد مطالعه قرار گرفته و ميزان تاثير آنها بر حملونقل پايدار ارزيابي شد. از ميان كاربريهاي تجاري شهر اصفهان، كاربريهايي كه مايحتاج روزانه را تامين ميكند مورد ارزيابي قرار گرفتهاست. بازارهاي روز كوثر و هايپراستار سيتيسنتر اصفهان عملكرد تقريبا مشابهي دارند تفاوت آنها وجود هايپراستار در مجموعهاي با كاربري مختلط است. شاخصهاي پرتكرار و داراي اهميت بالا از ديدگاه حملونقل پايدار شامل آلايندههاي محلي وگازهاي گلخانهاي، مصرف سوخت، دسترسي وسايل نقليه شخصي، دسترسي به حملونقل همگاني، دسترسي به حملونقل غير موتوري، ايمني، هزينهي شهروندان، هزينه گرداننده سيستم و ارزش زمان سفر انتخاب گرديدند. پرسشنامه جهت مصاحبه با مراجعهكنندگان براي محاسبه شاخصهاي مورد نياز تنظيم گرديد و در 5 مكان توزيع و جمع آوري شد. علاوه بر مصاحبه، تعداد مراجعه كنندگان شمارش شد. بر اساس اطلاعات گردآوري شده پايگاه داده تشكيل و براي ساير بازارهايي كه در محدوده آماربرداري نبودهاند با توجه به تعداد فاكتورهاي صادر شده روزانه، تعميم اطلاعات صورت گرفت. كليه ي شاخصها در محدوده حوزه نفوذ، متناسب با كاربري مورد مطالعه محاسبه گرديده كه وجه تمايز اين پژوهش است. مدل توليد سفر اين كاربريها بر اساس جمعيت حوزه نفوذ و مساحت بدست آمد. روش ارزيابي در اين پژوهش ارزيابي چندمعياره است كه وزن شاخصها با توجه به نظر كارشناسان در پرسشنامه مقايسه زوجي و وزندهي به معيارها بدست آمده است. مقايسه شاخص نهايي در دو سطح كل مراجعه كنندگان و سرانه هر مراجعه كننده انجام گرفت. مقايسه عملكرد همه بازارهاي كوثر به عنوان سياست توسعه محلهمحور بهينه و هايپراستار سيتيسنتر به عنوان سياست كاربري مختلط در سطح دوم انجام شد. نتايج ارزيابي در سطح اول نشان داد كه بازار روز كوثر شماره 7 با ميزان شاخص حملونقل پايدار 0.89، بهترين عملكرد را بين ساير بازارها داشته است. مكان مناسب آن در مركز شهر و دسترسي مناسب به حملونقل همگاني و غير موتوري علت اين عملكرد مناسب است. نتايج ارزيابي در سطح دوم نشان ميدهد بهترين عملكرد را بازار روز كوثر شماره 2 با ميزان حمل ونقل پايدار 0.79 دارد كه علت آن محدود بودن حوزه نفوذ در سپاهانشهر و تراكم جمعيتي بالا و كوتاهي زمان سفر يك مراجعه است. عملكرد هاي بازارهاي كوثر در كنار عملكرد هايپراستار سيتيسنتر نشان ميدهد ميزان شاخص حملونقل پايدار بازارهاي كوثر برابربا 0.59 وهايپراستار سيتيسنتر برابر با 0.18 بوده است. اين اختلاف ناشي از طول سفر كمتر و در نتيجه زمان سفر پايينتر در سفرهاي خريد مايحتاج روزانه بودهاست.