چکیده:

دسترسي مناسب به فرصت‌هاي شغلي، آموزشي، رفاهي از لوازم زندگي مناسب شهري است. دسترسي خانوارهاي كم‌درآمد به اين فرصت‌ها متكي بر خدمات حمل‌ونقل همگاني است. هدف اين پايان‌نامه توسعه روشي براي سنجش وضعيت عدالت در توزيع خدمات حمل‌ونقل همگاني است. روش پيشنهادي مبتني بر مقايسه توزيع مكاني تسهيلات و توزيع مكاني تقاضا در پهنه شهري است. روش پيشنهادي براي شهر اصفهان اجرا شده و نتايج آن در فصول اين پايان‌نامه شرح داده شده است.

در اين پژوهش، جمعيت فاقد مالكيت مناسب خودروي شخصي در هر ناحيه ترافيكي شهر اصفهان محاسبه شد. سپس با توسعه مفهوم اتصال، ميزان تسهيلات حمل‌ونقل همگاني عرضه‌شده در نواحي شهر ارزيابي شد. با استفاده از ضريب جيني و ضريب رتبه‌اي اسپيرمن، تناسب بين ميزان نياز به خدمات حمل‌ونقل همگاني و ميزان عرضه اين خدمات در نواحي شهر اصفهان ارزيابي شد. با توجه به توسعه خطوط اتوبوس تندرو و بخشي از خط 1 متروي اصفهان، تحليل براي سه وضعيت پايه (قبل از راه‌اندازي سامانه تندرو و مترو)، موجود (راه‌اندازي خط 1 اتوبوس تندرو و بخشي از خط 1 مترو ) و افق (تكميل خطوط اتوبوس تندرو و خط 1 مترو) انجام شد. همچنين در تحليل تسهيلات و عرضه، تحليل‌ها با رويكرد عدم در نظرگرفتن امكان تبادل ميان ايستگاه‌هاي نزديك و با در نظرگرفتن اين امر صورت گرفت. نتايج براي شهر اصفهان بدين شرح مي‌باشد: در حالت بدون در نظرگرفتن امكان تبادل، در وضعيت پايه ضريب جيني برابر با 31/0 و ضريب اسپيرمن برابر با 18/0، در وضعيت موجود ضريب جيني برابر با 33/0 و ضريب اسپيرمن برابر با 18/0 و در وضعيت افق ضريب جيني برابر با 335/0 و ضريب اسپيرمن برابر با 22/0 شد. همچنين در حالت در نظرگرفتن امكان تبادل، در وضعيت پايه ضريب جيني برابر با 397/0 و ضريب اسپيرمن برابر با 151/0، در وضعيت موجود ضريب جيني برابر با 388/0 و ضريب اسپيرمن برابر با 155/0 و در وضعيت افق ضريب جيني برابر با 393/0 و ضريب اسپيرمن برابر با 172/0 شد.

در اين مطالعه نواحي اولويت‌دار شهر اصفهان براي تقويت خدمات حمل‌ونقل همگاني مشخص شدند. كه ترتيب مكاني اين نواحي بيانگركريدورهاي بحراني شهر اصفهان از منظر توزيع عادلانه ميان تسهيلات سامانه حمل‌ونقل همگاني و نيازمي‌باشد.كه شامل پنج كريدور شعاعي و دو كريدور مماسي مي‌باشد. با تقويت خطوط گذرنده از اين نواحي و يا ايجاد خطوط جديد مي‌توان شاهد توسعه سامانه حمل‌ونقل همگاني شهر اصفهان در راستاي عدالت باشيم. همچنين نتايج نشان مي‌دهند كه وضعيت تناسب توزيع ميان عرضه و نياز در پهنه شهري شهر اصفهان نسبت به شهرهاي مورد بررسي جهان مناسب است اما روند توسعه اخير سامانه حمل‌ونقل همگاني شهر اصفهان در راستاي توسعه عادلانه ميان عرضه و نياز نبوده است.