چکیده:
ترافيكهاي پرحجم معابر شهري در شهرهاي بزرگ ايران يكي از بزرگترين معضلات محافل علمي و اجرايي كشور در زمينه حملونقل است. رشد سفرهاي خودرو محور و كاهش استفاده مسافرين از حملونقل همگاني وضعيت ترافيكي را در شهرها پيچيدهتر ميكند كه نتيجه آن در درازمدت ميتواند منجر به بحرانيتر كردن شرايط ترافيك شهري شود، برايناساس حركت به سوي افزايش مطلوبيت و اطمينانپذيري حملونقل همگاني كه باعث افزايش جذابيت حملونقل همگاني براي مسافران ميشود راه مناسبي براي كاهش سفرهاي خودرو محور است. يكي از روشهاي مورد توجه در حل مشكل ترافيك استفاده از سيستمهاي هوشمند ميباشد. يكي از نتايج استفاده از سيستمهاي هوشمند، امكان زمانبندي چراغهاي راهنمايي با رعايت اولويت خودروهاي حملونقل همگاني (TSP[1]) است. اجراي سيستم اولويتدهي به حملونقل همگاني در تقاطعهاي چراغدار كه حجم ترافيك بالايي نيز دارند به كاهش تاخيرات ناشي از ترافيك و برخورد با چراغ قرمز در اين تقاطعها كمك ميكند. در اين پژوهش روشي برمبناي اولويتدهي به سامانه حملونقل همگاني كه شامل اتوبوسهاي عادي و خط ويژه اتوبوسهاي تندرو(BRT[2]) ميشود، در تقاطعهاي چراغدار ارايه خواهد شد. ملاك بررسي امكان اجراي TSP در تقاطع براي يك رويكرد در هر لحظه، محاسبه ميزان تأخيرات كل نفرات استفاده كننده از تقاطع است و با استفاده از ضرايب جداگانه براي وزندهي به حملونقل همگاني و خودروهاي شخصي تاثير حضور اتوبوس و يا BRT در هرجهت در نظر گرفته شد براي بررسي تأثير مدل ارائه شده بر جريان ترافيك كريدور كشاورزي-خيابان دانشگاه در شهر اصفهان در نظر گرفته شد. در اين پژوهش تاخيرات مسافرين در تقاطع، افزايش راحتي و اطمينانپذيري حملونقل همگاني، افزايش مطلوبيت كل تقاطع و كاهش تاثير منفي بر خودروهاي شخصي مورد توجه قرار گرفت و با نوشتن الگوريتم متناسب با آن در نرمافزار VisVAP چراغ راهنمايي مربوط به تقاطعهاي محدوده مورد مطالعه برنامهريزي شدند سپس مدل كريدور مورد مطالعه در برنامه VISSIM شبيهسازي شد. نتايج نشان داد استفاده روش پيشنهادي ميانگين زمان سفر اتوبوس BRT در ساعت اوج را 18% كاهش ميدهد و جانمايي ايستگاهها بعد از تقاطع ميانگين زمان سفر BRT را 20% كاهش ميدهد. همچنين ميانگين تأخير كل مسافران گذرنده از تقاطع در روش پيشنهادي 40% كاهش ميدهد. همچنين جانمايي ايستگاهها بعد از تقاطع اين متغير را 36% كاهش ميدهد. ظرفيت عبوردهي كل محدوده نيز محاسبه گرديد و نتايج حاكي از افزايش 6/12% در روش پيشنهادي است. همچنين جانمايي ايستگاهها بعد از تقاطع در روش پيشنهادي ظرفيت عبوردهي را 8/16% افزايش ميدهد.